150 Psalmen: Veiligheid

26 maart 2019

Zwervend door het land, op zoek naar betere gronden, naar een eigen stek, bedreigd door oorlogen, of omringd door leeuwen, zoekt elke mens steeds weer geborgenheid, vertrouwen en een veilige haven. Ligt daar niet een mooie taak voor een vertrouwenwekkende god? Swüste: ‘In een aantal psalmen wordt vertrouwen in God uitgezongen. Er is sprake van een “ziel die tot rust is gekomen”. De dichter van deze psalmen voelt zich veilig, beschut, er zal hem geen kwaad overkomen. Er is ook het besef dat de mens er in het leven niet alleen voor staat: God kent je door en door, weet alles van je en houdt toch van je.’

Zoals Billings in het Amerika van de late achttiende eeuw met zijn psalmboeken een grote aanhang had, zo geldt dat evenzeer voor Thomas Ravenscroft in de zeventiende eeuw. Zijn Whole Booke of Psalmes (1621) is tot in onze tijd van grote invloed op het Engelse psalmzingen. Hij modelleerde zijn metrische psalter op die uit Genève van Marot en De Bèze zoals getoonzet door bijvoorbeeld Claude Goudimel. Ravenscrofts voorbeelden in de eigen taal waren The Psalter of David van Crowley (1549) en The Whole Book of Psalmes (1562) van John Day.

Opvallend in dit programma is ook de grote overeenkomst in gebruikte polyfone technieken, zoals bijvoorbeeld bij psalm 16 van Tiburtio Massaino en psalm 62 van zijn generatiegenoot Ferdinando di Lasso (de zoon van, inderdaad), of psalm 139 van de Poolse componist Marcin Leopolita (ook bekend als Marcin ze Lwowa, aangezien hij in Lwow werd geboren) en psalm 51 van de Venetiaan Giovanni Croce. Zoals het binnen traditie van de contrareformatie gewoon was hielden zowel Alessandro Orologio (Horologius) in psalm 57 als zijn generatiegenoot Carlo Gesualdo da Venosa in psalm 61 zich keurig aan de afspraken van het Concilie van Trente: emoties horen – zelfs bij treurzangen of een smartelijk aanroepen van de godheid – niet in de kerk thuis. Daar hoefde Carl Nielsen zich meer dan drie eeuwen later niets van aan te trekken, maar ook hij bewees in psalm 23 een meester te zijn van wat toen inmiddels de Palestrina-stijl werd genoemd.

Muziek247 heeft je nodig